Historia

 Na podstawie akt procesów inkwizycyjnych wytoczonych pod koniec XVI wieku pewnemu młynarzowi z prowincji Friuli w północnych Włoszech, oskarżonemu o herezję rekonstruuje interesujący i w inny sposób nieuchwytny światopogląd prostego człowieka oraz jego wizję świata. Autor stara się odkryć źródła interesujących poglądów swojego bohatera, osadzając go w konkretnym tle historycznym.

Niniejsza książka śledzi relację między nauką a historią w trzech epokach – starożytności, średniowieczu i renesansie – ukazując, jak na przestrzeni wieków próbowano łagodzić napięcie między nimi, zrodzone z arystotelesowskiego rozróżnienia. To historia sporu, ale też prób pojednania.

W dawnej Polsce niebo przypominało Rzeczpospolitą: aniołowie nosili kontusze, Mojżesz był hetmanem, a Jezus królem wybranym na polu elekcyjnym. Kościół nie tylko głosił wiarę – był instytucją potężniejszą od tronu, bogatszą niż król, wpływową jak magnaci. Czy duchowieństwo rzeczywiście prowadziło wiernych do zbawienia, czy raczej zarządzało gigantycznym folwarkiem?

Książka Jeana-Numa Ducange’a przypomina, że dojście do władzy nazizmu nie było nieuniknione, a wracając do rewolucyjnych doświadczeń dowodzi, że istniały inne możliwości.

Latem 1955 roku do Warszawy przybyła młodzież z całego świata. 31 lipca rozpoczął się V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów – piętnaście dni zabaw, igrzysk, wystaw i spotkań. Miasto – zamknięte, zastraszone przez stalinowski reżim i wciąż zrujnowane przez wojnę – nagle stało się żywe i kolorowe.  

W książce pod redakcją Błażeja Brzostka i Zofii Rojek piętnaścioro autorek i autorów odkrywa przed nami kolejne warstwy propagandowego przedsięwzięcia, które stało się zapowiedzią zmian w polskiej sferze politycznej i społecznej. Festiwal wyszedł poza zaplanowane oficjalne ramy, a wyreżyserowana początkowo swoboda, przeistoczyła się w spontaniczne poszukiwanie wolności.  

W stulecie zabójstwa pierwszego Prezydenta RP Gabriela Narutowicza przedstawiamy zbrodnię z grudnia 1922 oraz jej tło polityczne i społeczne – opowiedziane głosami uczestników i świadków wydarzeń. To historia nienawiści i nacjonalizmu prowadzących do tragedii, która zmieniła losy II Rzeczpospolitej.

W książce poświęconej działaniom „partyzantów” skupionych wokół Mieczysława Moczara, prof. Paweł Machcewicz rekonstruuje próbę stworzenia przez nich nośnej społecznie propozycji ideowej, która łączyła nacjonalizm i antysemityzm, a także eksploatowała polską historię i tradycję narodową.

Polska myśl polityczna XVIII wieku to zjawisko bogate, ciekawe, stanowiące ważny i interesujący, a wciąż nie dość rozpoznany, obszar badawczy. Tworzyli ją słynni autorzy obszernych rozpraw, których nazwiska na stałe weszły do historii, ale także dziś już zapomniani lub zgoła anonimowi uczestnicy dyskusji i życia politycznego tamtej epoki.

Zmiany, które dokonały się wówczas w obrazie społe­czeństwa i w sposobach mówienia o sprawach ustrojowych, są porównywalne z tym, co działo się w Rzeczypospolitej na przełomie XVI i XVII wieku. Jednak uczestnicy batalii politycznych wieku XVIII w przeciwieństwie do swoich przodków musieli zmierzyć się z kryzysem państwa, znaleźć słowa, by go opisać, i idee, które pomogłyby im zaproponować program jego naprawy. Żeby w pełni owe przemiany dostrzec i docenić, a z drugiej strony móc obser­wować ciągłość pewnych koncepcji i przekonań, trzeba przyjrzeć się ich funkcjonowaniu w dłuższych okresach.

Druki ulotne, efemera, wydawnictwa niekonwencjonalne, akcydensy. Dokumenty życia społecznego. Niegdyś bardzo ważne: zawiadamiały o nadchodzących wydarzeniach, reklamowały produkty, służyły propagandzie. Dziś stanowią źródło informacji o dawnym języku, o modzie czy o zwyczajach.

Aneta Kwiatkowska zebrała i skatalogowała kilkadziesiąt typów takich dokumentów pochodzących z Wolnego Miasta Gdańska. W jej leksykonie odnajdziemy opisy biletów, etykiet, formularzy urzędowych, folderów reklamowych, kart pocztowych, plakatów, ulotek… Całość ilustruje album z obszernym wyborem druków ulotnych zachowanych w PAN Bibliotece Gdańskiej. 

Czy Zygfryd Kapela zdradził Niemcy z Polską, czy Polskę z Niemcami? Marzenia o ucieczce na Zachód i układanie się z tajniakami, wybieranie między obozem władzy a opozycji, praca w pegeerze i biznesy z cinkciarzami – oto powojenna historia Polski w soczewce życia jednego człowieka.

Totalna opowieść o globalnym konflikcie.

Migracje w latach 1950–1991 nie były już masowymi powojennymi wysiedleniami, a mimo to z Polski wyjechało do Niemiec prawie półtora miliona osób. Kim byli? Polakami czy Niemcami?

Trinity opowiada historię budowy pierwszej bomby atomowej od badań prowadzonych w XIX wieku w niewielkich laboratoriach naukowych po ogromne przedsięwzięcie, jakim była realizacja projektu Manhattan.