Powieść i opowiadania

Brutalnie szczery portret narcystycznej osobowości naszych czasów. To studium fascynacji, zauroczenia, zazdrości i zdrady. Dominacji i upokorzenia. To wiwisekcja samotności i alkoholizmu młodej bohaterki. Ale także opowieść o związku, którego być może wcale nie było, bo zamiast dwojga ludzi spotkały się wyobrażenia i projekcje

Drugi tom przygód rudowłosej Anne Shirley w znakomitym przekładzie Anny Bańkowskiej.

Szczególnie aktualna, a zarazem ponadczasowa powieść rzuca czytelnikom wyzwanie, skłania, by przeciwstawiać się nietolerancji, brakowi empatii i egoizmowi. Literacka wirtuozeria autorki woła o ludzką solidarność, współczucie i odwagę w konfrontacji z problemami współczesnego świata. 

Bella, ciao to powieść – można rzec – prorocza; dzieje się bowiem pod koniec wojny (drugiej? trzeciej? każdej?), na gruzach zrujnowanego świata, w chwili gdy wycofują się armie, zdemobilizowani żołnierze gwałcą i rabują, dzieci chowają się w lesie, ludzie z głodu żywią się ludzkim mięsem, uchodźcy i maruderzy próbują odnaleźć sens wśród szerzącego się chaosu. 

Z pozoru nic się nie dzieje: mała podgórska miejscowość, kilka osób, nieuchwytny czas. A jednak światło się ściemnia, atmosfera gęstnieje, ktoś umiera w upalny dzień we własnym łóżku, ktoś spada ze skarpy, ktoś bezustannie krąży w ciemnościach. W debiutanckim zbiorze opowiadań Urszuli Honek, który spleciony jest delikatnymi nićmi powiązań niczym powieść, codzienność staje się niepokojąca i mroczna, choć źródła zagrożenia nie sposób odnaleźć. Ludzie rodzą się i umierają, tęsknią i marzą, smucą się i boją, aż w końcu niepostrzeżenie tracą zmysły. Mieszają się tu perspektywy czasowe, zmieniają narratorzy, coś się dzieje na jawie, coś w głowie szaleńca, a w górskich dolinach kładzie się ciemność.

Żadan chętnie zapuszcza się w zaułki rzeczywistości. Big Mac to historie z życia outsiderów, wiernych kompanów narratora, kumpli od meczów, wódki, szaleństwa i porno. Razem z nimi przemierzamy Europę, podróżujemy samochodem, pociągami i autostopem. Spacerujemy ulicami starych europejskich miast. Słuchamy ich rozmów, szczerych i zwyczajnych, o tym, jak ci pozorni hedoniści próbują radzić sobie z rozpaczą, samotnością i pustką. Pomiędzy haustami piwa, w obłokach dymu z papierosów, ich słowa brzmią niczym poezja.

Poruszające bolesną szczerością refleksje o utracie córki, starzeniu się i upływie czasu.

Powieść, której akcja rozgrywa się w czasie I wojny światowej w środowisku antwerpijskich szlifierzy i handlarzy diamentów, dobitnie pokazuje, że Kreitman była mistrzynią frazy. Potrafiła jak mało kto dobierać słowa, by opisać świat, którego była baczną obserwatorką.

Jacek – dawniej tester oprogramowania, a także były sprzedawca dżinsów oraz dzieł sztuki – odkrywa, że dzięki tybetańskiej medytacji potrafi nawiązać kontakt ze swoim poprzednim wcieleniem. Postanawia zarobić na tej umiejętności. Szybko jednak dowiaduje się, że nie tylko on chce zmienić reinkarnację w biznes. Etapy treningu duchowego można przecież przepisać na język algorytmów, dzięki czemu powstanie nowa technologia, która umożliwi kontakt z poprzednimi wcieleniami. Podróżując między Warszawą, Wałbrzychem, Dharamsalą, Otwockiem a Nowym Jorkiem, Jacek szuka śladów kobiety, którą był w poprzedniej inkarnacji. Orientuje się jednak, że traci przy tym dostęp do swojego aktualnego życia.

Na tę znakomitą powieść składa się co najmniej siedemnaście splatających się ze sobą, wypływających z siebie nawzajem i rozplatających się znów z sadystycznym wręcz wyrafinowaniem opowieści, rozpiętych między rzeczywistością końca lat 60. XX stulecia a Wenecją dożów.

„Jestem najważniejszą osobą w życiu niemal każdego, kogo znam, i sporej liczby ludzi, których nigdy nawet nie spotkałem” – rzucił kiedyś David Sedaris i w tej bezceremonialnej szczerości nie ma żadnej przesady. Jego autobiograficzne książki sprzedają się na świecie w milionach egzemplarzy. Sedarisa nie sposób nie lubić – każdy bowiem może się w nim przejrzeć. Ma dar budowania w swoich tekstach intymnej atmosfery i wciągania nas – czytelników – w rozmowy, które prowadzi z członkami rodziny, życiowym partnerem, politycznymi przeciwnikami…

Centurię zaludnia tłum dziwnych postaci, panów w średnim wieku, mniej lub bardziej wykształconych, lepiej czy gorzej ubranych. Każdy z bohaterów przeżywa swój dziwny epizod; czasami jest to sytuacja, która rozciąga się na całe lata. Samotnicy z wyboru czy przypadku, większą część przeznaczonego im czasu spędzają na czekaniu; czekają na kobiety, których nie pragną, na telefony, których się boją, ale które są dla nich jedynym dowodem na istnienie świata, czekają dla przyjemności czekania, czekają na śmierć.