Kandyński, O duchowości w sztuce

Pierwsze polskie wydanie w przekładzie i w opracowaniu graficznym Stanisława Fijałkowskiego oraz pod redakcją Bernarda Keplera ukazało się w 1996 roku nakładem Państwowej Galerii Sztuki w Łodzi. Niniejsza druga edycja prezentuje tekst w niemal niezmienionej postaci, zgodnie z szóstym wydaniem Benteli-Verlag z 1959 roku, stanowiącym podstawę przekładu. Zgodnie z wolą spadkobiercy tłumacza w tekście nie wprowadzono żadnych znaczących zmian – zachowano oryginalną interpunkcję, pisownię oraz składnię, a cytowane fragmenty utworów pozostawiono w przekładzie Stanisława Fijałkowskiego. Z tego samego powodu przyjęto spolszczony zapis nazwiska autora O duchowości, zaproponowany i konsekwentnie stosowany przez tłumacza. Przekład był tworzony nie na zamówienie, lecz z potrzeby ducha, i wiele mówi o tłumaczu oraz o jego ciężkiej pracy nad tekstem, dlatego wydawca zdecydował się zaprezentować wersję jak najbliższą oryginałowi.

„Z tych lat pochodzi mój nawyk notowania myśli i tak właśnie, niespostrzeżenie dla mnie samego, powstała książka O duchowości w sztuce. Luźne notatki gromadziłem przez co najmniej dziesięć lat. Jedna z pierwszych moich uwag na temat piękności barwy jest następująca: ,Wspaniałość koloru w obrazie musi widza gwałtownie pociągać, ale zarazem przesłaniać głębiej leżące treści’. Miałem na myśli raczej uczucia i doznania wyrażane przez artystę, a nie treści malarskie w czystej postaci (jak je dziś rozumiem). Wtedy łudziłem się jeszcze, że widz otwiera się duchowo na obraz, rozumie język, którym obraz przemawia i pragnie się weń wsłuchać, co (na szczęście) rzeczywiście zdarza się, ale równie rzadko, jak grudki złota w piasku. W mym życiu spotykałem jednak nawet i takich ludzi, którzy nie będąc w stanie zrozumieć języka, jakim dzieło sztuki do nich przemawia, potrafią mimo to wejść z nim w kontakt”.
Kandyński, Spojrzenia wstecz, Berlin 1913