Kandinsky, Eseje o sztuce i artystach

Ze wstępu Maxa Billa:

Książkę tę można uznać za trzeci tom pism teoretycznych o sztuce napisanych przez Kandinskiego. Pierwszym byłaby tu praca O duchowości w sztuce, która ukazała się po raz pierwszy w grudniu 1911 roku w Monachium, w wydawnictwie Pipera. Drugim mogłaby być książka Punkt i linia a płaszczyzna, wydana przez Alberta Langena w Monachium w 1926 roku jako dziewiąta publikacja w serii Biblioteka Bauhausu. Obie te książki Kandinsky napisał jako powiązane ze sobą traktaty teoretyczne; drugi stanowi logiczną kontynuację pierwszego.

Ta nowa książka, której nadałem tytuł Eseje o sztuce i artystach, różni się od pozostałych tym, że nie jest ułożoną przez Kandinskiego całością, lecz zbiorem i wyborem jego esejów zamieszczonych w różnych publikacjach. Jeśli pozwoliłem sobie kilku z nich nie uwzględnić, to dlatego, że treść ich była niemal identyczna, to znaczy, że z dwóch artykułów powstałych w tym samym okresie, z których przypuszczalnie jeden wynika z drugiego, wybrałem ten ważniejszy.

Różne były powody powstania tekstów. Pierwszy zamieszczony w tym zbiorze esej O formie Kandinsky napisał dla znanego almanachu Der Blaue Reiter jako kontynuację idei zawartej w pracy O duchowości w sztuce. Poczynając od tego tekstu, poprzez rozprawy o sztuce konkretnej (po roku 1938), aż po tekst do księgi pamiątkowej poświęconej Sophie Taeuber-Arp rozciąga się obszar zainteresowań autora: teksty o różnej objętości – od krótkiego wstępu do katalogu po wnikliwą rozprawę teoretyczną – stanowią, zwłaszcza po 1926 roku, kolejny etap rozwoju myśli przedstawionych w książce Bauhausu Punkt i linia a płaszczyzna. Dzięki temu teksty, szczególnie zaś te o sztuce konkretnej z ostatnich lat, stają się prawdziwym testamentem teoretycznym, a częściowo i sprostowaniem wypracowanych przez Kandinskiego podstaw sztuki, przede wszystkim malarstwa.