Zawód architekt wymaga połączenia wielu talentów i umiejętności: ścisłego umysłu z postawą otwartą na nowości, zdolności do negocjacji, łączenia funkcjonalności z estetyką, wyobraźni przestrzennej z empatią. Oto lista książek i biografii architektów o niecodziennych umysłach i nieprzeciętnej wyobraźni. Na tej liście nie ma kobiet – zajrzyjcie do wpisu o architektkach.
Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach
Filip Springer, Karakter, 2018
Książka Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach to reportaż biograficzny poświęcony parze architektów-wizjonerów, którym przypadło pracować w okresie PRL-u. Zofia i Oskar oprócz tego, że byli małżeństwem, idealnie uzupełniali się jako współpracownicy. Razem opracowali koncepcje Formy Otwartej, która nie zdała egzaminu w zderzeniu z rzeczywistością tamtych czasów. Porywająco napisany reportaż Filipa Springera to opowieść o niebanalnych osobowościach z wizją naprawy świata opierającą się na wierze w człowieka i poczuciu powinności wobec innych.
Niezniszczalny. Bohdan Pniewski. Architekt salonu i władzy
Grzegorz Piątek, Filtry, 2021
Kolejna, głośna książka Grzegorza Piątka opowiada o życiu Bohdana Pniewskiego -najsłynniejszego i najbardziej wpływowego architekta w Polsce XX wieku, który bez względu na władze, zawsze był ulubieńcem. Teatr Wielki, Szkoła Baletowa, gmach Narodowego Banku Polskiego, Dom Chłopa czy budynek Polskiego Radia – to przykłady budynków Pniewskiego, które Piątek poddaje analizie i interpretacji. W książce nie zabraknie też ciekawostek z życia architekta i barwnej kroniki towarzyskiej powojennej elity. Jego zamiłowania do wygodnego życia, dobrego jedzenia, alkoholu, polowań i zabawy.
Robert Moses. Ukryty władca Nowego Jorku
Tłumaczenie: Tomasz Swoboda, Centrum Architektury, 2020
Ten pięknie narysowany komiks dla dorosłych przybliża osobę Roberta Mosesa – kontrowersyjnego urbanisty Nowego Jorku, który w znacznej mierze przyczynił się do aktualnego wyglądu tego miasta. Celem Mosesa była przebudowa w duchu modernizmu Le Corbusiera. Moses rządził w Nowym Jorku kilkadziesiąt lat. W pewnym momencie swojej kariery piastował jednocześnie aż dwanaście stanowisk. Zarządzał parkami, planowaniem miejskim i drogami. Dbał o przestrzeń publiczną, miejsca rekreacji, rozwój metra, budowę wieżowców, jednocześnie burzył, wysiedlał i niszczył.
Mies. Skomplikowane życie architekta minimalisty
Augustín Ferrer Casas, tłumaczenie: Agata Ostrowska, Centrum Architektury, 2021
Kolejny komiks wydany przez Centrum Architektury Mies. Skomplikowane życie architekta minimalisty opowiada o życiu Ludwiga Mies van der Rohe, jednego z najbardziej wpływowych architektów XX wieku. Jego budowle opierają się na prostych bryłach i surowych materiałach, płynnie łączą wnętrze i zewnętrzne otoczenie. Najpopularniejsze powiedzenia opisujące jego twórczość to „mniej znaczy więcej” i „Bóg tkwi w szczegółach”. To on zapoczątkował minimalizm i brutalizm w architekturze. Chociaż jego architektura była prosta i minimalistyczna, to o jego życiu można powiedzieć coś zupełnie przeciwnego. Komiks jest fabularyzowany i opiera się na faktach z życia architekta. Nie braknie wątków współpracy z nazistami, najważniejszych projektów, klientów i klientek, wojny, wrogów, przyjaciół, kochanek, dobrze skrojonych garniturów i cygara ze szklaneczką martini.
On i ja. O architekturze i Le Corbusierze
Jerzy Sołtan, tłumaczenie: Grzegorz Piątek, Centrum Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, 2020
Jerzy Sołtan przez cztery lata uczył się i pracował w paryskim biurze Le Corbusiera. Książka stanowi wspomnienia architekta ze wschodniej części Europy o słynnym mistrzu. Po latach przygląda się warsztatowi „papieża modernizmu”, jego filozofii projektowej i codziennej pracy.
publikacja zbiorowa pod redakcją Bogny Świątkowskiej, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, 2016
Zbiór tekstów pod redakcją Bogny Świątkowskiej – to mały leksykon żydowskich architektów, którzy w XX wieku wyjechali z terenów polskich i stali się ikonicznymi postaciami architektury izraelskiej. Projektowanie architektury państwa izraelskiego było dla nich niepowtarzalną okazją do kreatywnego formułowania i wprowadzenia w życie własnego sposobu budowania przestrzeni i społeczności.
Magdalena Stopa, Salix Alba, 2018
Jerzy Staniszkis był człowiekiem o wielu talentach – zajmował się grafiką, projektowaniem wystaw i architekturą. Jego życie nie było lekkie. W kampanii wrześniowej w 1939 roku został jeńcem i do końca wojny pozostał w obozach w Weilburg, Ostenrode i Woldenberg. Już tam zajmował się projektowaniem, np. wraz z architektem Jerzym Hryniewieckim zaprojektował cykl plakatów promujących "Olimpiadę za drutami" z 1944 roku. Po wojnie pracował między innymi w Biurze Odbudowy Stolicy. Projektował architekturę wystawienniczą i plakaty. Był związany z Muzeum Narodowym w Warszawie. W późniejszych latach pełnił funkcję pedagoga. Biografia architekta Jerzego Staniszkisa powstała na podstawie materiału z bogatego archiwum rodzinnego, a także rozmów z przyjaciółmi i członkami rodziny.
Adolf Szyszko-Bohusz – monografia
Michał Wiśniewski, Fundacja Instytut Architektury, 2013
Trzy kolejne książki to znakomite monografie z Fundacji Instytut Architektury opowiadające o życiu najsłynniejszych krakowskich architektów. Pierwszą z nich jest monografia Adolfa Szyszko-Bohusz – specjalisty od projektowania budynków użyteczności publicznej. Oprócz tego, brał też udział w pracach renowacyjnych zabytków na Wzgórzu Wawelskim, a w czasie II Wojny Światowej ratował wawelskie zbiory.
Fryderyk Tadanier – monografia
Kamila Twardowska, Fundacja Instytut Architektury, 2016
Fryderyk Tadanier specjalizował się przede wszystkim w budownictwie mieszkaniowym, choć projektował także budynki użyteczności publicznej współtworzące nowoczesną infrastrukturę II Rzeczypospolitej. Kamila Twardowska w książce nazywa go „zwykłym modernistą”, dlatego, że zajmował się projektowaniem zwykłych budynków w zgodzie z ówczesnymi trendami i świetną znajomością swojego rzemiosła, co przekuwa się na ciekawe detale, schludność i harmonijność okolicy.
Wacław Nowakowski - monografia
red. Dorota Leśniak-Rychlak, Ewa Ślusarczyk, Fundacja Instytut Architektury, 2015
Monografia Wacława Nowakowskiego omawia całościowo dorobek architekta, który znakomicie dopasowywał się do zmieniających trendów w architekturze, na tle dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Książka naświetla konteksty funkcjonowania rynku architektonicznego, polityczne zadania budownictwa, relacje pomiędzy twórcami, realia społeczne, ekonomiczne i kulturowe II RP.
Konrad Kucza-Kuczyński, Blue Bird, 2020
Domy świata to ilustrowany notatnik i zapiski zachwytów ze spacerów architekta po budowlach rozmieszczonych na całym globie. W pociągnięciach cienkopisów i mazaków widać emocje, które mu towarzyszyły przy oglądaniu budynków. To swego rodzaju pamiętnik architekta.
Na koniec polecamy jeszcze zajrzeć do raportu do słynnego badania zawodu architekta w Warszawie zleconego przez Fundację Bęc Zmiana. W raporcie znajdują się wnioski podstawowych form i wyzwań związanych z uprawianiem tego zawodu w stolicy.
Raport znajduje się tutaj