Michał Kurzej, Jan Wolff. Monografia architekta w świetle analizy prefabrykowanych dekoracji sztukatorskich

Jan Wolff, murator działający na pograniczu małopolsko-ruskim w I poł. XVII w., znany był przede wszystkim jako autor fantazyjnych dekoracji sklepiennych. Jego sztukaterie uznawano za najwybitniejsze prace tego typu, a wzniesione przez niego budowle zaliczano do najbardziej charakterystycznych dzieł polskiej architektury nowożytnej. Niniejsza praca jest próbą skompletowania dorobku Wolffa, a także próbą odpowiedzi na pytanie o zakres i charakter jego twórczości na podstawie analizy form wznoszonych przez niego budowli. Przy braku przekazów archiwalnych ta metoda jest najbardziej efektywna.

Analiza ta prowadzi do wniosku, że Wolff był nie tylko budowniczym i dekoratorem, ale także samodzielnym projektantem, a panujące w starszej literaturze przekonanie, że wykonywał on jedynie cudze projekty, należy zdecydowanie odrzucić. W celu skompletowania oeuvre Wolffa analiza form architektonicznych została uzupełniona o porównania prefabrykowanych elementów dekoracji sztukatorskich, które są najistotniejszą wskazówką do rozstrzygnięcia kwestii autorstwa. Ten najbardziej charakterystyczny element twórczości cechowych muratorów był bowiem mechanicznie powtarzany w różnych pracach tego samego warsztatu. Zaproponowaną metodę można więc z powodzeniem zastosować do badania dzieł innych muratorów stosujących tego typu dekoracje.