IBL PAN

W romantyzmie nie traktowano „pogody” jako zjawiska tylko meteorologicznego. Przypisywano jej znaczenia symboliczne. Dlatego już sam tytuł książki daje się czytać w planie dosłownym i metaforycznym. Znane jest zainteresowanie romantyków przyrodą-materią pogody i ekstremalnymi zjawiskami. Wiadomo, że „ładna pogoda” nie należała do romantycznych upodobań.

Nasze czasy, jak określił je Pierre Nora, jeden z proroków zwrotu pamięciowego w kulturze, historii i nauce, to „czas pamięci”. Ale już blisko 150 lat temu Julian Ursyn Niemcewicz zapisał myśl niemal identyczną: „Żyjemy w czasie pamiętników”. Niniejszy tom próbuje zrelacjonować obecność kwestii pamięciowych w dziewiętnastowiecznej świadomości, celowo wszakże – jeśli nie liczyć drobnych wyjątków – rezygnując z tych obszarów, na których te odniesienia są najłatwiejsze do zdiagnozowania, tzn. w literaturze pięknej i pamiętnikarstwie.

Ucieczkowe imaginarium, jakie wyłania się z tekstów Mickiewicza, Antoniego Malczewskiego, Stendhala czy Wiktora Hugo lub też ze wspomnień żołnierskich, a nawet z oschłych i zwięzłych notatek z dzienników urzędowych, w świetle skrupulatnych spostrzeżeń Autora Słowa wstępnego, nie ukazuje jedynie romantycznego pragnienia, ugruntowanego przez Historię czy ducha epoki. 

Kobieta nic nad potrzebę uczyć się nie powinna, użyteczność jest miarą nauki kobiet. (Tomasz Dziekoński, O wychowaniu dzieci, ze szczególniejszym do płci żeńskiej zastosowaniem)

W błyskotliwej analizie Ostlinga polska czarownica stoi na skrzyżowaniu światów europejskiego i słowiańskiego, kultury wysokiej i niskiej, Kościoła i państwa, formalnej procedury sądowej i nieformalnych obrzędów pojednania oraz kontrmagii, religii i „zabobonu”, rzeczywistości i fantazji oraz kultury i jednostki.

Książka z serii Nowa Biblioteka Romantyczna

Książka z serii Nowa Biblioteka Romantyczna

Książka z serii Nowa Biblioteka Romantyczna

Opierając się na dokumentach historycznych i materiałach biograficznych, autorka bada politykę płci powstania warszawskiego. Próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak to się stało, że określone pojęcia męskości i kobiecości używane były z jednej strony do mobilizowania zarówno mężczyzn, jak i kobiet do wspólnego wysiłku, z drugiej zaś – do jednoczesnego podtrzymywania tradycyjnego obrazu walki jako projektu męskiego.

Kateryna Dysa w książce Historia z wiedźmami zajęła się w nowatorski sposób badaniem procesów o czary w dawnych województwach ukraińskich Rzeczpospolitej.

Dlaczego wiek XIX był momentem prawdy? Idąc za Foucaultem, Autor uznaje przełom XVIII i XIX stulecia za kres przedklasycznej i klasycznej episteme, które w warunkach polskich rezonowały obrazem dzielnego Sarmaty, męża, obrońcy wiary.

Pogłębiona refleksja nad różnymi przejawami (odmianami) męskości w kulturze polskiej to zadanie do wykonania, a podejmujący je badacze wciąż znajdują się u początku drogi. 

Teksty Drugie 5/2022 – Psychoanaliza życia społecznego