praca zbiorowa, Miastomijanie. Historia i współczesność warszawskiego muralu

Jaką opowieść o współczesnym mieście można wyczytać z murali? Co w niej widać? Czy tylko wielkie kolorowe obrazy, czy może osobowości artystyczne, odgórne agendy i oddolne mikrohistorie, powidoki pamięci, znaki kulturowej, społecznej i przestrzennej transformacji? A może powierzchowności, magiczne remedia i horror vacui? Zastanawiają się nad tym autorki książki Miastomijanie. Historia i współczesność warszawskiego muralu pod redakcją Aleksandry Litorowicz, wydanej przez Fundację Puszka, która od blisko 15 lat prowadzi dokumentację i badania nad warszawską sztuką publiczną w partnerstwie z inicjatywą Bliżej Konsumenta od 2010 r. skupiającą się na muralach reklamowych z okresu PRL. W książce znajdziemy m.in. historię murali powstałych przed 1989 r. z unikalnymi zdjęciami m.in. Eustachego Kossakowskiego, opowieść o specyfice i rozwoju tego medium w dzisiejszej Warszawie, a także wielogłos poszukiwań jego możliwych przyszłości.

„Książka »Miastomijanie. O historii i współczesności warszawskiego muralu« nie ma ambicji wyczerpania tematu, nie oferuje też precyzyjnego monograficznego opisu. To raczej zbiór głosów i różnych perspektyw badawczych, próba usystematyzowania rozproszonej historii i propozycja podsumowania momentu, w którym znajduje się to medium – i dostrzeżenia tego, jak my sami się do niego odnosimy. Mural towarzyszy nam od dawna, w różnych kontekstach; zarazem czerpie z otaczającego go świata i na niego wpływa. Raz po raz odbijamy się od niego w opowieściach o zmianach w mieście, o pojawianiu się i zanikaniu pewnych możliwości i narracji. O transformowaniu się przestrzeni wspólnej i kultury przestrzennej, o przyjemnych doświadczeniach, o uczestnictwie, o prawie do miasta.

Opowieść poprzez murale może się wydawać działaniem dość oczywistym – to przecież autoryzowany, legalny zbiór, całkiem inny od nieskrępowanego i szybko reagującego na bieżące wydarzenia street artu. Jest przy tym zawsze odbiciem sytuacji organizacyjno-politycznej – ram, strategii i narzędzi, czy to miejskich, czy rynkowych, lokalnych czy globalnych. Mural związany jest jednak także z różnymi aktorami życia miejskiego, z plastyczną materią architektury i procesami zmian urbanistycznych; pozostaje zależny od mijającego czasu oraz od trendów, które mogą mu przynieść popularność albo krytykę. Tym bardziej warto traktować go poważnie i szukać dla niego alternatywnych, ożywczych kontekstów. I nieustannie pytać: na jakie jeszcze sposoby mógłby nam towarzyszyć w miejskim życiu?"  – ze wstępu Aleksandry Litorowicz.