Przepis na udane miasto? Dzięki książkom, które wybraliśmy, na chwilę zerkniemy do historii urbanistyki, żeby zaraz potem wyjrzeć w przyszłość. Sprawdzimy, jak teoretycy architektury widzieli udane miasto. Co się z nich znajdowało? Na pewno zabudowa na ludzką miarę, równomierny dostęp do użyteczności kultury i zieleni oraz dogodny transport. Dzisiaj mierzymy się z kolejnymi problemami. Ocieplanie się klimatu sprawia, że musimy myśleć o bardziej racjonalnym gospodarowaniu zasobów i architekturze regenerującej. Powinniśmy gromadzić i magazynować wodę w miastach oraz produkować żywność. Z książek o miastach i urbanistyce, które wybraliśmy, dowiecie się, jak projektować miasta z myślą o interesie wszystkich mieszkańców, także tych nie-ludzkich.
Miasta-ogrody jutra, Ebenezer Howard
Angielskie miasta w czasach prosperity gospodarczego pod koniec XIX wieku nie były przygotowane na tak duży napływ robotników ze wsi. Warunki życia były, delikatnie mówiąc, poniżej godności. Ebenezer Howard, urbanista-amator, opracował koncepcję miasta idealnego. W założeniu jest ono budowane na ludzką miarę, a każdy mieszkaniec ma równomierny dostęp do dóbr natury, kultury i instytucji publicznych. Oprócz tego nie brakuje przestrzeni do rozwijania więzi społecznych. Przy tych wszystkich założeniach bardzo ważna była też ekonomia, przekładająca się na dostępność rozwiązań urbanistycznych tego typu. Dzisiaj, ponad 100 lat po napisaniu, traktat Howarda nadal inspiruje do projektowania samodzielnych, zrównoważonych miast.
Karta Ateńska, Le Corbusier
Karta Ateńska to dokument, który jak żaden inny odcisnął wyraźne znaczenie na kształtowanie miast w XX wieku. Dzisiaj planowanie urbanistyczne bardziej oddajemy w ręce rynku niż specjalistów, natomiast twórcy Karty Ateńskiej wierzyli, że odpowiednie projektowanie może zmieniać wygląd miast, jego funkcje oraz przyczyniać się do poprawy jakości życia mieszkańców. Historycznie Karta Ateńska to zestaw wytycznych do projektowania nowoczesnych miast stworzony przez architektów i urbanistów z organizacji CIAM. Dokument ten powstał podczas zjazdu CIAM IV, który miał miejsce na statku płynącym z Marsylii do Aten oraz w samych Atenach latem 1933 roku. Brali w niej udział także przedstawiciele polskiej awangardy – Helena i Szymon Syrkusowie oraz Anatolia i Roman Piotrowscy. Tekst został wydany przez Le Corbusiera dopiero 10 lat później w zaktualizowanej i rozszerzonej wersji. Każdy, kto ma wpływ na kształtowanie miast, powinien przeczytać tę książkę o urbanistyce i projektowaniu miast.
Architektura Urbanistyka Sztuka, praca zbiorowa
W najnowsze publikacji wydanej przez Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki grono profesorów, członków Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN podjęło się trudnej problematyki postrzegania architektury oraz zabudowy urbanistycznej jako dziedziny sztuki. Oprócz zaprezentowanych opinii autorom zależało na podsumowaniu dotychczasowego dyskursu na ten temat oraz na popularyzacji takiego spojrzenia na architekturę. Architektura Urbanistyka Sztuka to znakomita pozycja, która z pewnością spodoba się miłośnikom architektury!
Dwa tysiące. Instrukcja obsługi polskiej urbanizacji w XXI wieku, Łukasz Drozda
Książka Łukasza Drozdy to leksykon poświęcony polskiej urbanizacji w XXI w., wydany z okazji 15. rocznicy uchwalenia ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Autor książki Dwa tysiące. Instrukcja obsługi polskiej urbanizacji XXI wieku w stu pięćdziesięciu zagadnieniach urbanistycznych objaśnia osobliwości i fenomeny polskich miast: wszechobecną pastelozę, grodzone osiedla, urbanistykę łanową, natłok reklam, ułatwienia dla deweloperów, brak planów miejscowych i ochrony przyrody. Tylko dla osób o mocnych nerwach!
Miasto życzliwe. Jak kształtować miasto z troską o wszystkich, David Sim
Uważacie, że mieszkanie w mieście wyklucza dostęp do zieleni niezbędnej do regeneracji i odpoczynku, a gęsta zabudowa oznacza niską jakość zamieszkiwania? David Sim – szkocki architekt, pokazuje, że te dwie kwestie są do pogodzenia. W dziewięciu krokach, przedstawia instrukcje, jak budować przyjazne miasta o dużej gęstości, a jako przykłady podaje europejskie miasta, gdzie takie rozwiązania są przestrzegane. Zieleń, cisza, spokój i bezpieczeństwo w miejskiej okolicy, gwarantującej bliski dostęp do pracy i usług, to nie utopia, a cel możliwy do osiągnięcia.
Wielkie plany w rękach obywateli. Na koalicyjnym szlaku, Artur Jerzy Filip
Artur Jerzy Filip - badacz i praktyk innowacyjnych form międzysektorowego współzarządzania projektami miejskimi zastanawia się, jak by to było, gdyby obywatele mogli inicjować i realizować wielkie wizje urbanistyczne oddolnie. W książce Wielkie plany w rękach obywateli szuka odpowiedzi na pytania, jak stworzyć narzędzie, które pozwalałoby zrzeszać koalicjantów, budować trwałe relacje z lokalnymi władzami publicznymi, współdecydować o wydatkowaniu miejskich środków? Czy współzarządzanie mogłoby być narzędziem urbanistycznym? Mogłoby. Warto spojrzeć na przykład Minneapolis.
Jak studiować życie w przestrzeni publicznej, Jan Gehl, Birgitte Svarre
Urbanistom i aktywnym obserwatorom przestrzeni publicznej polecamy książkę Jak studiować życie w przestrzeni publicznej, która pokazuje, w jaki sposób i jakimi narzędziami lepiej planować i zarządzać przestrzenią wspólną. Autorzy podchodzą do tematu od strony architektonicznej oraz biorą pod uwagę badania nad kulturą współczesną i komunikacją kulturową. Ich kluczowym pytaniem jest „Jak pogodzić rozbudowę miast, w których skupia się życie coraz większej liczby ludzi, z jednoczesnym zachowaniem przyjaznej i funkcjonalnej przestrzeni dla mieszkańców?”.
Atlas wszystkich mieszkańców, praca zbiorowa
Na koniec polecamy jeszcze jeden punkt patrzenia na miasto, z perspektywy nie-ludzi, tj. roślin, zwierząt, owadów, grzybów czy bakterii. Książka Atlas wszystkich mieszkańców powstała w otwartym naborze. Pierwsza część to nadesłane opowieści mieszkańców Warszawy o spotkaniach z nie-ludźmi. Zaś druga to teksty napisane przez zaproszonych ekspertów i ekspertki pogłębiających wiedzę o międzygatunkowym sąsiedztwie miejskim. Ciekawy punkt widzenia. Polecamy!