Wizjoner, papież architektury. Geniusz i despota. Mówi się, że to on zaprojektował nowoczesność. Choć sam Le Corbusier nie skończył żadnej szkoły, uczą się o nim pokolenia studentów. To jemu zawdzięczamy współczesne koncepcje mieszkalne, proste geometryczne bryły i blokowiska. Za pomocą architektury chciał zaprowadzić rewolucję społeczną i całkowicie zaprojektować życie i funkcjonowanie człowieka. Był tak przekonany o swojej nieomylności, że wytwarzał pomysły kontrowersyjne, jak wyburzenie centrum Paryża i podstawienie tam geometrycznego osiedla wieżowców. Jedno jest pewne, jego twórczość i charyzma znacząco wpłynęła na wygląd współczesnych miast, na sposób działania budownictwa miejskiego. Corbu od lat jednocześnie inspiruje i denerwuje. Jak zadziała na Was? Sprawdźcie ten wybór książek, w którym Le Corbusier jest i autorem, i postacią opisywaną i analizowaną przez innych.
przekład: Krystyna Szeronos, Tomasz Swoboda, Centrum Architektury, 2017
Karta ateńska to zestaw wytycznych do projektowania nowoczesnych miast, wydanych w dziesięć lat po spotkaniu architektów i urbanistów związanych z organizacją CIAM w Atenach w 1933 roku. Książka ta stała się ważnym podręcznikiem projektowania i odbudowywania miast po II Wojnie Światowej. Wzbudzała także wiele kontrowersji i zarzucano jej nadmierny technokratyzm. Jedno jest pewne - to najważniejszy miejski manifest XX wieku. Tekst jest wzbogacony o szkic oksfordzkiego profesora geografii miejskiej Johna R. Golda „Jak stworzono Kartę ateńską", a także o współczesny komentarz socjolożki Joanny Kusiak w eseju „Wściekły rozwój miasta kontra nadopiekuńczy rozsądek utopii”.
Archipelag CIAM. Listy Heleny Syrkus
Red. Aleksandra Kędziorek, Katarzyna Uchowicz, Maja Wirkus, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, 2019
W czwartym zjeździe CIAM Congrès international d'architecture moderne, czyli Międzynarodowego Kongresu Architektury Nowoczesnej, który miał miejsce w 1933 r. w Atenach, brali udział polscy architekci, przedstawiciele awangardy: Helena i Szymon Syrkus oraz Anatolia i Roman Piotrowscy. Helena Syrkus była poliglotką i przez całe swoje życie utrzymywała kontakt listowny z przedstawicielami europejskiej awangardy: związanymi z Bauhausem Walterem i Ise Gropiusami, holenderskim urbanistą Cornelisem van Eesterenem i jego żoną Fridą Fluck czy generalnym sekretarzem CIAM Sigfriedem Giedionem. Listy Heleny Syrkus to przykład książki o architekturze modernistycznej, jej historii i ludzi z nią związanych.
Le Corbusier, przekład: Tomasz Swoboda, Fundacja Centrum Architektury, Warszawa 2021
W 1935 Le Corbusier przeżywał kryzys. Rozczarowany oporem jaki wzbudzała awangarda w Europie, przyjął zaproszenie Fundacji Rockefellera i wybrał się z wykładami do USA. Liczył na cieplejsze przyjęcie jego pomysłów na miasta przyszłości i nowej organizacji społeczeństwa. Głównym bohaterem książki „Kiedy katedry były białe” jest Nowy Jork, który zarówno fascynował, jak i wzbudzał w szwajcarskim architekcie poczucie wyższości. W wieżowcach Manhattanu, które nazywał „białymi katedrami nowoczesności”, widział symbol możliwości i aspiracji swojej epoki. Nie jest to jednak tylko książka o architekturze. Le Corbusier poświęcił sporo uwagi obyczajom Amerykanów, ich seksualności i manierom. Polityce, sztuce, podróżom koleją, klubom jazzowym, fabrykom Forda i rozmowom zasłyszanym w barze. Wszystko to tworzy książkę, która jest dziennikiem z podróży, a zarazem architektonicznym manifestem. Sama podróż, jak i napisana później książka, niezwykle przyczyniły się do popularyzacji idei modernizmu na świecie.
On i ja. O architekturze i Le Corbusierze
Jerzy Sołtan, Centrum Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2020
Jerzy Sołtan przez 4 lata uczył się i pracował w paryskim biurze Le Corbusiera. Książka stanowi wspomnienia architekta ze wschodniej części Europy o słynnym mistrzu. Po latach przygląda się warsztatowi „papieża modernizmu”, jego filozofii projektowej i codziennej pracy.
Kompleks gmachu. Architektura władzy
Deyan Sudjic, tłumaczenie: Agnieszka Rasmus-Zgorzelska, Centrum Architektury, Warszawa 2005
Każdy, kto buduje, jest na to narażony. Od architektów, dyktatorów, urbanistów, przez milionerów, burmistrzów, ministrów, kolekcjonerów sztuki po duchownych. Kompleks gmachu, który nakazuje pozostawić po sobie jak najokazalszy i efektowny znak, gwarantujący podziw i nieśmiertelność. To dotyczy także Le Corbusiera. Deyan Sudjic w swojej książce o architekturze władzy pokazuje jakie mechanizmy i namiętności stoją za najbardziej ekstrawaganckimi budowlami ostatniego stulecia.
Dr Dorota Jędruch, Universitas, Kraków 2020
Twórczość Le Corbusiera, obok Émile’a Aillauda i Ricarda Bofilla wyznaczyła główne szlaki współczesnego budownictwa mieszkaniowego. Autorka publikacji przeanalizowała koncepcje społeczne i estetyczne wybranych twórców i starała się udowodnić, że ich projekty masowego mieszkalnictwa nie miały jedynie znaczenia funkcjonalistycznego. Zauważyła w nich nawiązania, dekoracje i cytaty znane z architektury od XVIII wieku, a także relację z naturą i tradycję śródziemnomorską. Mówi o modelu bloku wielorodzinnego jak o dziele sztuki.
Charlotte Malterre - Barthes, Zosia Dzierżawska, przekład: Jacek Żuławnik, Marginesy, Warszawa 2019
Komiks polskiej rysowniczki Zosi Dzierżawskiej i francuskiej architektki Charlotte Malterre-Barthes to rysunkowa opowieść o życiu Eileen Gray – architektki i projektantki mebli, a przede wszystkim wizjonerki, która nie idąc na kompromisy, zawsze szukała artystycznej doskonałości. Opowieść Eileen Gray. Dom pod Słońcem zaczyna się w 1924 roku, kiedy Eileen projektuje willę na południu Francji – budynek enigmatycznie nazwany E-1027. Eileen jako niezwykle utalentowana kobieta była obiektem zawiści Le Corbusiera. Szczególnie willa E-1027 wzbudzała w nim ambiwalentne uczucia zazdrości i podziwu.
fot. Joop van Bilsen / Anefo na licencji Wikimedia Commons
