Aktualnie ponad połowa ludzkości mieszka w miastach, a ONZ szacuje, że ta tendencja będzie rosnąć. Czy polskie miasta są na to gotowe? Niekoniecznie. Chociaż opracowano już wiele sposobów na tworzenie ekologicznych miast przyjaznym mieszkańcom i środowisku, to nadal wiele pomysłów pozostaje niewykorzystanych. W dzisiejszym zestawieniu przedstawiamy 8 książek o ekologii i urbanistyce. Na pewno zainteresują osoby świadome odpowiedzialności człowieka za stan środowiska. Książki poświęcone ekologicznej urbanistyce powinny znaleźć się na półkach wszystkich zajmujących się projektowaniem miast i podejmowaniem decyzji dotyczących przestrzeni wspólnej.
Przyszłość zależy od nas. Przewodnik po kryzysie klimatycznym dla niepoprawnych optymistów,
Christiana Figueres, Tom Rivett-Carnac, tłum. Aleksandra Szymczyk, Krytyka Polityczna, Warszawa 2021
Ocieplenie klimatu ma ogromny wpływ na wygląd naszych miast i świata w ogóle. Projektując rozwiązania w miastach, zawsze powinniśmy je mieć na uwadze. Christiana Figueres i Tom Rivett-Carnac, twórcy porozumienia paryskiego, pokazują, że nie jest jeszcze za późno. W książce Przyszłość zależy od nas przedstawiają możliwe scenariusze i wskazują, co rządy, korporacje i każdy z nas może i musi zrobić, abyśmy mogli powstrzymać katastrofę klimatyczną. Możemy mieć lepszy transport publiczny, czyste powietrze w miastach i rozsądniej korzystać z zasobów naturalnych. Jedyne co musimy zmienić, to nasze podejście.
Miasto życzliwe. Jak kształtować miasto z troską o wszystkich,
David Sim, tłum. Weronika Mincer, Klementyna Dec, Wysoki Zamek, Kraków 2020
W Polsce utarło się przekonanie, że życie w mieście wyklucza dostęp do zieleni, tak niezbędnej do regeneracji i odpoczynku, a gęsta zabudowa oznacza niską jakość zamieszkiwania. David Sim – szkocki architekt, pokazuje, że te dwie kwestie są do pogodzenia. Książka Miasto życzliwe w dziewięciu krokach przedstawia instrukcje jak budować przyjazne miasta o dużej gęstości, a jako przykłady podaje europejskie miasta, gdzie takie rozwiązania są przestrzegane.
Dobrze nastrojone miasto,
Jonathan F.P. Rose, tłum. Dariusz Żukowski, Karakter, Kraków 2019
Kolejnym przykładem książki przestawiającej ekologiczne rozwiązania w miastach jest Dobrze nastrojone miasto Jonathana F.P.Rose’a. Autor, odwołując się do historii, przykładów współczesnych miast oraz przytaczając przykłady z całego świata, przedstawia wizję idealnego miasta. Opiera się ona na pięciu podstawowych założeniach, a są nimi: spójność, kołowość, odporność, wspólnota, współczucie. Kierując się tymi zasadami, autor pokazuje w książce Dobrze nastrojone miasto konkretne rozwiązania dotyczące infrastruktury, ekologii czy budowania relacji społecznych.
Miasto w działaniu,
Magdalena Matysek-Imielińska, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2018
Książka Miasto w działaniu to książka o tworzeniu wspólnoty miejskiej. Magdalena Matysek-Imielińska podzieliła ją na trzy części. Pierwsza z nich przypomina dorobek Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, historii jej powstawania i podsumowanie myśli lewicowych z okresu międzywojennego. Druga dotyczy koncepcji miasta i jego granic wspólnotowych, natomiast ostatnia dotyka sporu o nowoczesność i o prawomocność sięgania dziś po rozwiązania społeczne i architektoniczne z tamtej epoki.
Betonoza. Jak się niszczy polskie miasta,
Jan Mencwel, Krytyka Polityczna, Warszawa 2020
Czy Polacy nienawidzą zieleni, a kochają beton? W książce Betonoza. Jak niszczy się polskie miasta Jan Mencwel docieka, dlaczego rewitalizacja polskich miast oznacza wycinkę drzew i zalanie przestrzeni betonem. Jakie mogą być tego skutki? Planowanie miast ma ogromne znaczenie w czasach kryzysu klimatycznego. Jaka jest recepta na przestrzeń miejską funkcjonalną, ale zrównoważoną, regenerującą mieszkańców zieloną infrastrukturą? Tematy poruszone w książce Betonoza, zajmują nie tylko ruchy miejskie, nie tylko urbanistów, ale wszystkich, którzy rozumieją miasto jako złożony system bezpośrednio wpływający na jakość życia i możliwość regeneracji mieszkańców.
Jak rowery mogą uratować świat,
Peter Walker, tłum. Weronika Mincer, Wysoki Zamek, Kraków 2018
Najbardziej ekologicznym, najszybszym i najlepszym dla zdrowia, środkiem komunikacji po mieście, jest oczywiście rower. W książce Jak rowery mogą uratować świat, Peter Walker odwołuje się do historii przemieszczania się rowerem po mieście. Wysnuwa tezę, że w przyszłości ruch rowerowy będzie czymś masowym i powszechnym. Peter Walker pokazuje przykłady ze współczesnych miast, pisze o infrastrukturze, ale także o trudnych tematach, takich jak przestrzeganie przepisów przez rowerzystów, jazda w kasku czy ryzyko związane z jazdą rowerem wśród wielu aut.
Walka o ulice. Jak odzyskać miasto dla ludzi,
Sadik-Khan Janette, Solomonow Seth, tłum. Weronika Mincer, Wysoki Zamek, Kraków 2017
Janette Sadik-Khan - komisarz ds. transportu Nowego Jorku w latach 2007–2013 udało się dokonać niemożliwego. Wraz ze swoim zespołem przeprowadziła urbanistyczną rewolucję polegającą na oddaniu obywatelom przestrzeni dotychczas zajmowanej przez samochody. Powiększono chodniki, wybudowano kilometry dróg rowerowych, uruchomiono transport publiczny i rower miejski. Wszystkie te działania sprawiły, że miasto stało się bardziej przyjazne pieszym i rowerzystom. Jak śpiewał Frank Sinatra: „Jeśli coś można zrobić w Nowym Jorku, to da się to zrobić wszędzie”. Jak to się udało? Książka Walka o ulice. Jak odzyskać miasto dla ludzi przybliży Ci złożoność składających się na odbudowę procesów.
Wielkie plany w rękach obywateli. Na koalicyjnym szlaku,
Artur Jerzy Filip, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2020
Artur Jerzy Filip - badacz i praktyk innowacyjnych form międzysektorowego współzarządzania projektami miejskimi zastanawia się, jak by to było, gdyby obywatele mogli inicjować i realizować wielkie wizje urbanistyczne oddolnie. W książce Wielkie plany w rękach obywateli szuka odpowiedzi na pytania, jak stworzyć narzędzie, które pozwalałoby zrzeszać koalicjantów, budować trwałe relacje z lokalnymi władzami publicznymi, współdecydować o wydatkowaniu miejskich środków? Czy współzarządzanie mogłoby być narzędziem urbanistycznym? I pokazuje, jak może działać na przykładzie Minneapolis.
